کد مطلب:46572 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » قرآن

طبق آيات قرآن ويژگي هاي قوم صالح چه بود؟

از آيات قرآن استفاده ميشود كه قوم صالح پس از قوم عاد، نشوونمو پيدا كردند و از نظر تمدن به جايي رسيده بودند كه در زمينهاي هموار، قصرها بنا كرده و در كوهها نيز خانههايي براي خود ساختند و شايد در فصل تابستان، در قصرها زندگي كرده و در فصل زمستان به كوهها پناه ميبردند، چنانكه ميفرمايد:« واذكروا إذ جعلكم خلفاء من بعد عاد و بوأكم في الأرض تتخذون من سهولها قصوراً و تنحتون الجبال بيوتاً». اعراف/74: ]به ياد آريد كه خداوند شما را جانشيناني پس از قوم عاد قرار داد و در زمين مستقر ساخت. در قسمتهاي هموار زمين قصرهايي ميسازيد و از كوهها خانههايي ميتراشيد[.
از سياق آيات ديگر استفاده ميشود كه اين گروه، در يك مقطع تاريخي قبل از لوط كه معاصر ابراهيم بود، زندگي ميكردند؛ به گواه اينكه در دو مورد (سورة اعراف و شعراء) پس از بيان سرگذشت قوم ثمود، سرگذشت قوم لوط را مطرح ميكند اعراف/80 «ولوطاً إذ قال لقومه000»، شعراء/160 «كذبت قوم لوط المرسلين». و در يك مورد (سورة هود) پس از بيان سرگذشت قوم ثمود، جريان نزول فرشتگان بر ابراهيم را يادآور ميشود. هود/69 «ولقد جاءت رسلنا إبراهيم بالبشري000». سياق اين آيات ميرساند كه اين گروه، در يك مقطع تاريخي پيش از ابراهيم و لوط بهسر ميبردند. از اين رو صالح در حلقة رسولان، حلقه سوم را تشكيل ميدهد.
باز از آيات قرآن استفاده ميشود كه سرزمين آنان، موسوم به «حجر» بود؛ چنانكه ميفرمايد:« و لقد كذب أصحاب الحجر المرسلين». حجر/80 . ]ساكنان سرزمين حجر، پيامبران را تكذيب كردند[.
مفسران گفتهاند: صالح تنها پيامبري بود كه براي اين قوم برانگيخته شده بود، ولي چون همة پيامبران برنامة واحدي دارند، تكذيب يكي به منزلة تكذيب ديگران است. از اين رو در جاي ديگر ميفرمايد:« كذبت ثمود المرسلين». شعراء/ 141و باز ميفرمايد:« كذبت ثمود بالنذر»قمر/23 . مفسران اين قوم را از اقوام عرب دانسته و به اصطلاح «عرب بائده» مينامند، يعني:« نابود شده». در مقابل عربي كه پس از ابراهيم، نشوونما كرده و به دو گروه «قحطاني»و «عدناني» تقسيم شدهاند. يمنيها را قحطاني و حجازيها را عدناني مينامند.
از اينكه آنان را جانشيناني در زمين، پس از قوم عاد قلمداد ميكند، طبعاً بايد منطقة «حجر» در سرزمينهاي عرب باشد، ميفرمايد:« إذ جعلكم خلفاء من بعد عاد». با اين بيان ميتوان حدس زد كه سرزمين آنان، نزديك سرزمين عاد بوده كه از وضع آنان كم و بيش آگاه بودهاند. از اين رو صالح آنان را از گرفتاري به چنين سرنوشت شومي بيم ميدهد، سرزمين قوم هود« احقاف» بوده و احقاف نيز سرزميني عربي واقع در شمال «حضرموت» و شرق «عمان» است؛ طبعاً بايد سرزمين ثموديان نيز مجاور اين مناطق باشد. بويژه قرآن يادآور ميشود كه سرزمين آنان براي مردم عصر رسالت، مشهود و معروف است و شايد در سفرهاي خود به شام و حجاز از كنان آن عبور كرده و اگر افراد آگاهي بودند، از آن عبرت ميگرفتند، چنانكه ميفرمايد: «فتلك بيوتهم خاويهً بما ظلموا إن في ذلك لآيهً لقوم يعلمون». نمل/52. ]اين خانههاي فرو پاشيدة آنهاست كه بهخاطر ستمگري، به اين حالت درآمده است و در اين سرگذشت براي دانايان نشانه است.[
وسيلة زندگي آنان كشاورزي و باغداري بود و آيه ميرساند كه در آن سرزمين، باغها و كشتزارها و نخلستانهايي وجود داشته است. چنانكه ميفرمايد:« أتتركون في ما هيهنا آمنين في جنات و عيون و زورع و نخل طلعها هضيم». شعراء/146-148. ]آيا گمان ميكنيد در اين جهان، با اين نعمتهايي كه خدا داده است در امانيد و از مرگ و عذاب رها ميشويد. در ميان اين باغها و چشمهها و كشتزارها و نخلي كه شكوفههاي لطيف دارد، باقي ميمانيد؟[.
از درگيري كه ميان صالح و مخالفان در مورد آب رخ داد، روشن ميشود كه زراعت و بهرهگيري از آب، نقش مهمي در زندگي آنان داشته است .

---

منشور جاويد ج 11
آية الله جعفر سبحاني